Mengulas 10 lagu daerah Lampung beserta lirik dan maknanya.
Masih membahas lagu-lagu daerah di Pulau Sumatera. Selain Jambi, Aceh, dan Minang, salah satu daerah yang memiliki ciri khas tersendiri dalam lagu daerahnya adalah Lampung.
Dalam lagu Sang Bumi Ruwai Juwai, Provinsi Lampung digambarkan sebagai daerah yang menekankan kerukunan dalam keragaman suku dan budaya, antara masyarakat pesisir dan pedalaman, antara penghuni asli dan pendatang.
Masyarakat Lampung juga memiliki tradisi sakai sambayan yang tergambar pada lagu Sakai Sambayan. Sebuah tradisi gotong royong dimana antar sesama masyarakat saling ambil kepedulian dan simpati untuk yang membutuhkan.
Terlepas dari kedua lagu tersebut, berikut kita sajikan 10 lagu daerah Lampung yang menggambarkan kekayaan alam dan budaya Provinsi Lampung.
1. Cangget Agung
Sessat agung sai wawai
Talo butabuh tarei cangget
Gawei adat tano tigeh cakak pepadunAdat budayo lampung
Nayah temmen ragem wawaino
Jepanada, garudano rato sebatinCangget agung, cangget agung
Mulei batangan…
Dilem kutomaro, dilem kutomaro
Mejjeng busanding…
Gawei adat lampung, gawei adat lampung
Jak zaman tuho…
Lapah gham jamo-jamo
Ngelestareiken adat lampung…
Secara makna, Cangget Agung dapat diartikan sebagai upacara adat penyelenggaraan Tari Agung, sebuah tarian yang dianggap sakral oleh masyarakat Lampung.
Baca juga: 16 Lagu Daerah Sumatera Barat (Lagu Minang) Beserta Liriknya
2. Lipang Lipang Dang
Lipang lipang dang lipang lipang dang ki lidang
Lipang lipang dang sakik lipang jak kundang
Yu yu payu yu payu kuterima
Yu yu payu yu payu kaya diaAtas gi atasan gi atas giyau giyauan
Atas gi atasan gi atas giyau giyauan
Pulipang kita nanti pulipang kita nanti
Angon layau layauan…
Pulipang kita nanti pulipang kita nanti
Angon layau layauan…Wai awi kutadalom simpangan baturaja
Wai awi kutadalom simpangan baturaja
Ghelom bingi mak pedom ghelom bingi mak pedom
Niku tebinta juga…
Ghelom bingi mak pedom ghelom bingi mak pedom
Niku tebinta juga…Lipang lipang dang lipang lipang dang ki lidang
Lipang lipang dang sakik lipang jak kundang
Yu yu payu yu payu kuterima
Yu yu payu yu payu kaya diaWailima pardasuka tanjung agung kedundung
Wailima pardasuka tanjung agung kedundung
Ghadu saka mak tungga ghadu saka mak tungga
Angon ghadu telangsung…
Ghadu saka mak tungga ghadu saka mak tungga
Angon ghadu telangsung…Penyanamu mak gindam wai di lambung talos
Penyanamu mak gindam wai di lambung talos
Penyanamu mak tigham penyanamu mak tigham
Lah lawi payah nedos…
Penyanamu mak tigham penyanamu mak tigham
Lah lawi payah nedos…
Sebuah lagu daerah yang menceritakan tentang kisah cinta seorang bujang yang ditinggal kekasihnya. Lirik lagu ini mengandung bait-bait puisi lama berupa pantun.
Dalam lirik lagu ini disebutkan “meranai awas awas meranai awas awas” yang memberikan pesan bahwa hendaknya bujang selalu berhati-hati soal cinta, karena banyak gadis yang berbohong dalam cinta.
Baca juga: Kumpulan 11 Lagu Daerah Bangka Belitung Paling Populer
3. Sang Bumi Ruwai Jurai
Jak ujung Danau Ranau
Teliu mit Way Kanan
Sampai Pantai Lawok Jawo
Pesisir rik Pepadun
Jadi sai di lom lamban
Lampung sai kayo rayoKi ram haga burasa
Hujaini pemandangan
Huma lada di pematang
Api lagi cengkehni
Telambun beruntaian
Tandani kemakmuranLampung sai…
Sai bumi ruwa jurai…
Lampung sai…
Sai bumi ruwa jurai…Cangget bara bulagu
Sembah jama Saibatin
Sina gawi adat sikam
Manjau rik sebambangan
Tari rakot rik melinting
Cirini ulun LampungLampung sai…
Sai bumi ruwa jurai…
Lampung sai…
Sai bumi ruwa jurai…
Dalam bahasa Indonesia, Sai Bumi Ruwai Jurai berarti “Satu Bumi Dua Macam”. Maksudnya, “satu bumi” merujuk pada wilayah geografis Lampung yang membentang dari Danau Ranau hingga Lampung Selatan.
Sementara “dua macam” adalah masyarakat Lampung yang terbagi menjadi masyarakat saibatin (pesisir) dan pepadun (masyarakat pedalaman dan dataran tinggi).
Kalimat “Sai Bumi Ruwai Juwai” digunakan sebagai semboyan masyarakat Lampung yang dimaknai dengan semangat persatuan dan saling menghormati antara kelompok saibatin dan pepadun di Suku Lampung.
Frasa ruwai Jurai juga merujuk pada hubungan kekerabatan antara penduduk asli Lampung dengan pendatang yang menetap di daerah Lampung.
Semangat persatuan ini lalu dikemas dalam sebuah lagu yang diciptakan oleh Syaiful Anwar sebagai lagu daerah Lampung.
4. Bumi Lampung
Sangun kak jak zaman ho
Lampung ghadu dikenal
Hasilno kupie lado
Rebutan kaum modalWawai pemandangannyo
Jak pinggegh teluk Lampung
Pek ulun besoko-soko
Lamun gham di unggak gunungSang Bumi Ghuwa Jughai
Eno lambang sai agung
Lapah gham jamo-jamo
Guwai ngebangun bumi LampungSang Bumi Ghuwa Jughai
Eno lambang sai agung
Lapah gham jamo-jamo
Guwai ngebangun bumi Lampung
Bumi Lampung menceritakan tentang berbagai kekayaan alam yang dihasilkan dari daerah Lampung. Kekayaan alam Lampung meliputi hasil bumi berupa kopi dan lada, serta pemandangan indah yang sayang untuk dilewatkan.
Di akhir bait, lagu ini juga memberikan pesan kepada masyarakat Lampung untuk bersama-sama membangun Provinsi Lampung.
5. Sakai Sambayan
Lampung Gelakhni propinsiku
Bandar lampung ibu kotani
Suku lampung gelakh sukuku
Sakai sembayan tradisini
Suku lampung gelakh sukuku
Sakai sembayan tradisiniSuku lampung sai betik hati
Pendatangni munih ngakhatti
Sai tujuan seakhah sehati
Jejama ngabangun negeri
Sai tujuan seakhah sehati
Jejama ngabangun negeriPadang Batak dang sia-sia
Khia munih suku Jawani
Sunyinni suku sai wat dija
Sai unyinni kham muakhiBida suku bida agama
Kham saling hormat menghormati
Rukun damai sekha sejahtera
Propinsi Lampung sai khususni
Rukun damai sekha sejahtera
Propinsi Lampung sai khususni
Sakai Sambayan dalam bahasa Indonesia dapat diartikan dengan “gotong royong”, “tolong menolong”, “bahu membahu”, atau yang berkaitan dengan memberikan pertolongan bagi yang membutuhkan.
Sejak zaman dahulu, orang Lampung memang dikenal memiliki nilai sosial yang disebut sakai sambayan. Tradisi gotong royong ini telah menciptakan karakter masyarakat yang penuh simpati dan kepedulian antar sesama.
6. Seminung
Seminung di kala dibi
Cahyani kuning gegoh emas
Humani hampaghan mata
Tebingni ngejutko hatiManuk-manuk behamboghan
Dija dudi ghagom bepantun
Ngeghasako angin Seminung
Ceghita jak zaman sakaSegala huma di zaman tumbai
Tanom tumbuh tuwoh mak buhantagha
Seminung sikop dilingkaghi wai
Kughnia Tuhan Mahakuasa
7. Muloh Tungga
Mak kusang ka sekali
Kham haga moloh tungga
Putungga masa sinji
Kham pisah khadu sakaKham pisah khadu beni
Lain sai bulan khuwa
Api kabakh api kabakh puakhi
Ajo bang moloh putunggaTikham sa katinggandan
Anjak bulan sai mena
Khesok nya lupa mengan
Kapan kunti tabintaNa khiya da puakhi
Kutidang salah sangka
Sokokh munyai sokokh munyai seunyinni
Kham dapok muloh putungga
8. Penyandangan
Mak ngedok sai umpama
Mati sakikni badan
Tanjogh tughun dunia
Ghejiwi penyandanganLain ulah besuya
Pembagian anjak Tuhan
Kidangwi payu ghiya
Sakikni penyandanganLah lawi api daya
Biduk lebon kayuhan
Lah lawi api daya
Biduk lebon kayuhanAsing iluk ghik cagha
Asing iluk ghik cagha
Supaya nyampai tujuanKidangwi payu ghiya
Nyak nunggu kemughahan
Sabagh daleh bedua
Kekalau kedolohan
9. Anak Tupai
Ado sekor anok tupa atah jula mokte
Kudung ekor perut lapa jale cari make
jale cari make…
Ado sekor anok tupa atah jula mokte
Kudung ekor perut lapa jale cari make
jale cari make…Kejadian Tuhe dipanggil namo tupa
Asalnya dale hute sejenis mamalia
Kejadian Tuhe dipanggil namo tupa
Asalnya dale hute sejenis mamaliaKalu pasal jakit kok dehe diolah yang paling panda
Jatuh jare jare kerana dio tok sobarPanda-panda tupa melompat jatuh tanoh jugok
Tok wi gamba ore jahat jale telajok mangok
jale telajok mangok…Ore jame ritu pakat hambat tupa
Bimbe ko woh kayu takuk tokde besa
Ore jame ritu pakat hambat tupa
Bimbe ko woh kayu takuk tokde besaNyor derian duku kalu dey nye kerit tupa
Pendek tahun tu nyor derian takdey nak jualOre sekepung tupa sekor berambat hari hari
Nya pakat likung nya pakat pekong tupa takleh lagi
Tupa takleh lagi…Sakat bedil ado tupa habih mati
Hok ni lah sayo raso kito sangat rugi
Sakat bedil ado tupa habih mati
Hok ni lah sayo raso kito sangat rugiKito manusio tinggi mano pun kito ngaji
Nok wat tupai sekor tentu sekali nyo tok jadiLoni kapung atau bandar jare buleh tengok
Bapok tupa ibu tupa jale bowok anok
Jale bowok anok…Raso siye sunggoh tengok sekor anok tupai
Kerano telajok kuruh sapa tokleh nok niti pagar
Raso siye sunggoh tengok sekor anok tupai
Kerano telajok kuruh sapa tokleh nok niti pagarBulu bulu pun habih luruh air mato bederai derai
Mari dale baruh bekali keno racun tebakaAdo sekor anok tupa atah jula mokte
Kudung ekor perut lapa jale cari make
jale cari make…
Baca juga: Kumpulan 12 Lagu Daerah Jambi Terpopuler Beserta Liriknya
10. Tanoh Lado
Jak ranau tigoh diteladas
Jak palas munggak mit Bengkulat
Gunung rimba tiuh pumatang
Pulau-pulau di lawok lepasBumiku Tanoh Lampung Kulawi
Panjak wah wah di Nusantara
Tani tukun sangun jak jebi
Tanoh Lampung Tanoh LadoMeregai buai ghik bahasa
Nayah sina tanda gham kaya
Adat ghik budaya sukatni kaganga
Jadi waghisan jama-jamaTabik pun jama sai tuha raja
Punyimbang sebatin semerga
Salah ghik cempala tiyan sai ngukha-ngukha
Tilik tawai sikam kiluya
Dalam lagu ini, daerah Lampung dijuluki sebagai Tanoh Lado. Dimana lada menjadi salah satu komoditas andalan yang dihasilkan Provinsi Lampung. Lagu Tanoh Lado menceritakan tentang kekayaan alam Lampung dengan hasil bumi yang melimpah sejak zaman dahulu.
Referensi
- https://id.wikipedia.org/wiki/Lampung
- https://id.wikipedia.org/wiki/Sang_Bumi_Ruwa_Jurai
- https://www.lampost.co/berita-sakai-sambayan-nilai-sosial-pergaulan-adat-lampung-1.html